Ο Φλόμος ανήκει στην Οικογένεια
Σκροφουλαριίδες (Scrophulariaceae) ή Χοιραδϊίδες και στο γένος Verbascum. Υπάρχουν περίπου 360 είδη παγκοσμίως (40+ στη
χώρα μας) και ως φλόμος στην Ελλάδα αναφέρεται συνήθως το είδος Verbascum Thapsus
(φλόμος ο Θάψος). Άλλα γνωστά ονόματα του: Γλώσσα, βερμπάσκο, μελισσαντρού,
αγιαννόχορτο, σπλόνος, λαμπάδα του Αγίου Ιωάννη. Πρόκειται για αυτοφυές βότανο,
αρκετά κοινό σε Ευρώπη, Βόρεια Αφρική και Ασία, ενώ έχει μεταφερθεί
σχεδόν σε όλη τη Γη. Στην Ελλάδα θα το βρούμε σε ηλιόλουστα μέρη, σε λιβάδια, σε ακαλλιέργητες εκτάσεις, στις
άκρες των δρόμων και ως καλλωπιστικό. Τα χωραφάκια μας και η αυλή μας στο
χωριό, που δεν ξέρουν τι θα πει ζιζανιοκτόνο, είναι γεμάτα με περήφανους,
πανέμορφους και αγέρωχους φλόμους. Ο Φλόμος είναι ένα φυτό, συνήθως διετές, που
έχει μεγάλα τριχοειδή, λογχοειδή
και χνουδωτά φύλλα στη βάση του και έναν κεντρικό κορμό (μπορεί και να διακλαδίζεται) που βρίσκονται
τα άνθη του και φθάνει σε ύψος από 0,3 μέχρι 1,7 μέτρο. Τα άνθη είναι σχετικά
μικρά, ερμαφρόδιτα, έχουν πέντε συμμετρικά πέταλα και χρώμα κίτρινο, ενώ σε
άλλα είδη εμφανίζονται και άλλα χρώματα όπως πορτοκαλί, κόκκινο-καφέ, μωβ,
λευκό. Ο καρπός, είναι μια κάψα με ωοειδή μορφή που περιέχει πολλούς μικρούς σπόρους.
Εκτιμάται ότι ένα μόνο φυτό μπορεί να παράγει
100000-180000 σπόρους που μπορούν να παραμένουν ζωντανοί για περισσότερο από
100 χρόνια. Ανθίζει από Μάιο έως και Σεπτέμβριο, ακόμη και σε ξερικά
εδάφη και τον πρώτο χρόνο σχηματίζει μόνο φύλλα, ενώ τον δεύτερο βγάζει τα
πολύτιμα άνθη του.
Ιστορικά στοιχεία:Ο φλόμος ήταν βότανο γνωστό από την αρχαιότητα και στον Θεόφραστο οφείλει το όνομα "Θάψος". Ο Διοσκουρίδης αποκαλούσε το φυτό βερμπάσκο το μέλαν. Οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν τη ρίζα του φυτού, τα φύλλα και τα άνθη σε περιπτώσεις αναπνευστικών προβλημάτων, διάρροιας, κράμπας, φλεγμονών των ματιών και ως επουλωτικό. Ο Πλίνιος (77 μ.Χ.) αναφέρει πως «τα υποζύγια που δεν υποφέρουν μόνο από βήχα, αλλά και από σπασμένα πλευρά, ανακουφίζονται αν πιουν λίγο από το βότανο αυτό». Χρησιμοποιείται στην Αγιουβέρδικη ιατρική για φλεγμονώδεις νόσους του αναπνευστικού και του αυτιού.