Αιθέριο έλαιο Δεντρολίβανου

Μέσα Νοεμβρίου και τα δεντρολίβανά μας ήταν ανθισμένα. Αποφασίσαμε να τα μαζέψουμε και να δοκιμάσουμε να τα αποστάξουμε. Γνωρίζαμε ότι στο δεντρολίβανο, αιθέριο έλαιο έχουν μόνο τα φύλλα και τα άνθη και για αυτό συλλέξαμε κυρίως ανθισμένες κορυφές. Η τελική μας δρόγη είχε κυρίως άνθη και φύλλα, περιείχε όμως  τρυφερούς και ξυλώδεις βλαστούς που ακόμη και στην χειροκίνητη συλλογή (με το ψαλίδι) δεν μπορείς να τα αποφύγεις. Από την βιβλιογραφία και την έρευνα στο διαδίκτυο περιμέναμε μια απόδοση της τάξης του 0,6-0,7% σε αιθέριο έλαιο. Τελικά η απόδοση ήταν πολύ μικρότερη και έφτασε πολύ κοντά στο 0,2%. Αιτία ήταν ότι οι βλαστοί «ανέβασαν» το βάρος και δεν περιέχουν αιθέριο έλαιο όπως προαναφέραμε.

Ο υπεύθυνος του αποστακτηρίου κοίταξε τα αρχεία του και μας ενημέρωσε ότι η συνηθισμένη απόδοση του δεντρολίβανου άλλων πελατών του ήταν 0,10% ως μέγιστη 0,15%. Άρα η προσεκτική συλλογή με το ψαλίδι μας έδωσε μια καλύτερη απόδοση, όχι όμως ικανοποιητική ώστε να ανταμειφτεί τουλάχιστον ο κόπος της συλλογής. Αν υπολογίσει κανείς και το κόστος της καλλιέργειας, τότε η συλλογή με τα χέρια είναι παντελώς ασύμφορη.
Υπάρχουν όμως θεριστικές μηχανές που σε μεγάλες καλλιέργειες μπορούν να αποδώσουν και να μειωθεί έτσι σημαντικά το κόστος. Το έλαιο είναι ένα υποκίτρινο υγρό, με ένα έντονο άρωμα καμφοράς. Υπάρχουν ποικιλίες με λιγότερη καμφορά και περισσότερη κινεόλη, όπως το δεντρολίβανο το έρπων.

Ιδιότητες – Χρήσεις:

Το δεντρολίβανο είναι γνωστό από την αρχαιότητα ως τονωτικό του νευρικού συστήματος και της μνήμης. Οι αρχαίοι Έλληνες τοποθετούσαν κλαδάκια δενδρολίβανου στα μαλλιά τους για καλύτερη συγκέντρωση. Σήμερα πολλές επιστημονικές μελέτες αποδεικνύουν ότι μπορεί να προστατεύσει τον εγκέφαλο από εγκεφαλικό επεισόδιο και νευροεκφυλιστικές παθήσεις (νόσος Alzheimer, νόσος Lou Gehrig) που προκαλούνται από τις επιζήμιες χημικές ελεύθερες ρίζες. Αυτές οι ρίζες πιστεύεται ότι συμβάλλουν όχι μόνο στην εμφάνιση εγκεφαλικού επεισοδίου και νευροεκφυλιστικών παθήσεων, αλλά επίσης και για τις αρνητικές συνέπειες της φυσιολογικής γήρανσης του εγκεφάλου. Δύο επιστήμονες, ο Stuart A. Lipton (Burnham Institute, Καλιφόρνια) και ο Takumi Satoh (Iwate University, Ιαπωνία) ανακάλυψαν με μελέτες τους το δραστικό συστατικό του αιθέριου ελαίου δεντρολίβανου που προστατεύει από τις παραπάνω παθήσεις και είναι το καρνοσικό οξύ (carnosic acid - CA ). Επίσης βοηθάει στην πνευματική συγκέντρωση και την ανάκτηση ενέργειας. Το δεντρολίβανο έχει ευεργετικές ιδιότητες και στο εξωτερικό μέρος του κεφαλιού, δηλαδή στα μαλλιά. Έχει αναζωογονητική δράση για τα μαλλιά, προστατεύει από την αλωπεκία, την προσωρινή τριχόπτωση, την πιτυρίδα και τις φθείρες της κεφαλής (ψείρες). Σαπούνια και σαμπουάν για μαλλιά περιέχουν κατά κανόνα αιθέριο δεντρολίβανου. Το αιθέριο έλαιο του δεντρολίβανου χρησιμοποιείται επίσης στην αρωματοθεραπεία, για προβλήματα κυκλοφορικού, για τον πονοκέφαλο, την κούραση, τις μολύνσεις του δέρματος, τους μυϊκούς πόνους, σε κράμπες. Είναι ένα άριστο έλαιο για μασάζ, θερμαίνει και βοηθά στη μείωση της κατακράτησης και της κυτταρίτιδας. Το φυτό είναι πλούσιο σε πτητικά έλαια, φλαβονοειδή και φαινολικά οξέα και για αυτό είναι έντονα αντισηπτικό και αντι-φλεγμονώδες. Είναι επίσης αντισπασμωδικό, αποτοξινωτικό, αρωματικό, στυπτικό, εφιδρωτικό, τονωτικό των νεύρων, διεγερτικό, στομαχικό, τονωτικό του οργανισμού και του ανοσοποιητικού. Από το δενδρολίβανο εξάγεται ένα υγρό που χρησιμοποιείται στην παρασκευή φαρμάκου για τους ρευματισμούς και τα αρθριτικά, για τους διάφορους ερεθισμούς του στόματος καθώς και για τη βρογχίτιδα και το βήχα. Είναι ρυθμιστικό της εμμήνου ρύσεως, δρα κατά της νευρικότητας την εποχή της κλιμακτηρίου, κατά του διαβήτη και του πεπτικού έλκους. Δρα επίσης κατά της νευρικής ανορεξίας και είναι ιδανικό για λιπαρή επιδερμίδα και προβλήματα ακμής. Το εκχύλισμα και το αιθέριο του δεντρολίβανου είναι αντιμυκητιακό, αντιμικροβιακό, αντιοξειδωτικό, απολυμαντικό και χρησιμοποιείται ως φυσικό συντηρητικό τροφίμων με την ονομασία Ε 392 σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA). Επίσης χρησιμοποιείται ως εντομοαπωθητικό για σκώρους, ψείρες, ποντίκια και φυτοπροστατευτικό, αφού απωθεί διάφορα έντομα σε γειτονικές καλλιέργειες. Για το ανθόνερο δεντρολίβανου ανατρέξετε σε παλιότερο μας ποστ, από δω: http://botanokipos.blogspot.gr/2012/08/blog-post_14.html

Αντενδείξεις – Κίνδυνοι:

Η θεραπευτική χρήση του θέλει ιδιαίτερη προσοχή και είναι προσωπική ευθύνη του καθενός, αφού κάθε οργανισμός είναι μοναδικός και έχει τις δικές του αντιδράσεις και ισορροπίες. Πίνεται μόνο μετά την συμβουλή ενός ειδικού (γιατρού ή βοτανολόγου), μόνο πολύ λίγες σταγόνες και αραιωμένο σε κάποιο λάδι βάσης (κυρίως ελαιόλαδο). Ένα κουταλάκι του γλυκού αιθέριου ελαίου μπορεί να οδηγήσει σε μη αναστρέψιμες βλάβες, ακόμη και στο θάνατο! Προσοχή δεν χρησιμοποιείται κατά την εγκυμοσύνη γιατί μπορεί να προκαλέσει αποβολή (παλαιότερα το χρησιμοποιούσαν ως εκτρωτικό) ούτε από θηλάζουσες μητέρες. Πρέπει να αποφεύγεται η χρήση του από υπερτασικούς, αφού ανεβάζει την πίεση.

Άλλες πηγές:

http://www.sciencedaily.com/releases/2007/10/071030102210.htm

http://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/4090

http://www.pfaf.org

http://eur-lex.europa.eu/Notice.do?mode=dbl&lang=en&ihmlang=en&lng1=en,el&lng2=bg,cs,da,de,el,en,es,et,fi,fr,hu,it,lt,lv,mt,nl,pl,pt,ro,sk,sl,sv,&val=525529:cs&page

https://el.wikipedia.org