Λάμιο το πορφυρό

Η επιστημονική του ονομασία είναι Lamium purpureum, (Λάμιο το πορφυρό). Πιθανή εκδοχή του ονόματός του η Λατινική λέξη Lamium (έλασμα). Άλλη εκδοχή είναι πως η ονομασία του προέρχεται από το δύσμορφο πλάσμα της Ελληνικής μυθολογίας, την Λάμια. Αναφέρεται επίσης ότι ονομάστηκε έτσι λόγω της εμφάνισης του και από την Ελληνική λέξη "λαιμός". Άλλες κοινές ονομασίες που συναντάμε κατά τόπους στην Ελλάδα: Λαβρόχορτο, Νεροτσουκνίδα, Δωδεκάνθι, Πορφυρός Αρχάγγελος κλπ. Διεθνώς το συναντάμε και ως red-deadnettle (κόκκινη νεκρή τσουκνίδα). Ανήκει στην οικογένεια Labiaceae, στο γένος Lamium και είναι το είδος L. Purpureum. Το Λάμιο ‘ζει¨ σχεδόν σε όλη την Ευρώπη καθώς και στις χώρες της Μεσογείου, της ΝΔ Ασίας και της Αμερικής. Είναι ένα ποώδες μονοετές φυτό που φθάνει το πολύ μέχρι 30εκ ύψος. Ζιζάνιο που φύεται σχεδόν παντού, στις άκρες των δρόμων, σε πρασιές, ακαλλιέργητα εδάφη, κήπους, δάση αλλά και σε χωράφια που δεν έχουν πέσει ζιζανιοκτόνα. Έχει ρηχό ριζικό σύστημα και αναπτύσσεται σε όλων των ειδών τα εδάφη αρκεί να υπάρχει η ανάλογη υγρασία. Είναι από τα πρώτα φυτά της Άνοιξης (ανθίζει και από μέσα Φλεβάρη), έχει πορφυρά άνθη και μπορούμε να το συναντήσουμε ως και τα μέσα Οκτώβρη σε κάποιες ορεινές και υγρές περιοχές. Ο βλαστός είναι ρόδινος προς την βάση, τετραγωνικός, σαρκώδης και άτριχος. Το Λάμιο είναι ερμαφρόδιτο (έχει αρσενικά και θηλυκά όργανα) και η επικονίαση γίνεται από τις μέλισσες. Τα φύλλα είναι έμμισχα, καρδιοειδή, οδοντωτά, χνουδωτά, ενώ τα παράνθια φύλλα σχηματίζουν πυραμίδα, είναι κρεμαστά και λίγο κοκκινωπά στην βάση τους. Πολλαπλασιάζεται με σπόρους.

Δραστικές ουσίες:

Περιέχει βλεννώδεις ουσίες, φλαβόνες, σάκχαρα, αιθέριο έλαιο, σαπωνίνες (μικρή συγκένρωση), ταννίνες, ιριδοειδή και φλαβονοειδή γλυκοσίδια, αμίνες (ισταμίνη), χλωρογενικό οξύ, ρουτίνη κλπ

Ιδιότητες – Χρήσεις:

Παραδοσιακά και από πολύ παλιά αναφέρεται ότι το Λάμιο είναι στυπτικό, διουρητικό, χολαγωγό και καθαρτικό. Είναι αιμοστατικό και ιδιαίτερα χρήσιμο για τον έλεγχο οποιασδήποτε είδους αιμορραγίας, ενώ τα φρέσκα φύλλα μπορούν να εφαρμοστούν σε εξωτερικές πληγές, έλκη και εκδορές του δέρματος, τραύματα. Ρυθμίζει την εμμηνορρυσιακή αιμορραγία, μειώνει πάρα πολύ την εμμηνορροϊκή ροή και μητρορραγία, ανακουφίζει τον πόνο της εμμηνόρροιας. Βοηθάει παρά πολύ στην φυσική αντιμετώπιση της διάρροιας και με την μορφή κομπρέσας εξωτερικά στις αιμορροΐδες και την φλεβίτιδα. Έχει επίσης αντισπασμωδικές, αναλγητικές, αντιβακτηριδιακές, αντισηπτικές, εφιδρωτικές και αντιφλεγμονώδες ιδιότητες. Χρησιμοποιείται για την καταρροή, τη βρογχίτιδα, το κρύωμα και έχει αποχρεμπτική δράση. Τα φύλλα του φυτού είναι πολύ αποτελεσματικά για την αντιμετώπιση της  λευκόρροιας, της προστατίτιδας και της  καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη. Είναι ηρεμιστικό και χαλαρωτικό βότανο και πίνεται ως έγχυμα σε αϋπνίες και στρεσογόνες καταστάσεις. Ως κρύο έγχυμα σε νερό χρησιμοποιείται για την υγιεινή των οφθαλμών και ως βάμμα για την αντιμετώπιση της ακμής. Υπάρχουν αναφορές και για χρήση σε αρθριτικούς πόνους. Μελέτη του Πανεπιστημίου της Άγκυρας Gazi University 2008, κατέληξε ότι το φυτό έχει αξιοσημείωτες αντιφλεγμονώδεις και αντινοσοκανικές ιδιότητες. Ενδιαφέρον έχει η μελέτη του πανεπιστημίου της Σόφιας (τμήμα Βιολογίας & τμήμα Μικροβιολογίας)  το 2013 για την αντιμικροβιακή δραστηριότητα in vivo & in vitro εκχυλισμάτων Lamium Album. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το Λάμιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως φυσική πηγή αντιμικροβιακών ουσιών ως εναλλακτική λύση στα χημικά θεραπευτικά.

Το Λάμιο είναι βρώσιμο και μαγειρεύεται όπως το σπανάκι ή εναλλακτικά γίνεται και σούπα. Έχει μελισσοκομικό ενδιαφέρον, δίνει γύρη με πολλά ωφέλιμα συστατικά (σε εποχή που υπάρχουν ελάχιστες ανθοφορίες) και κάποιες ποσότητες νέκταρος με σχετικά καλά ζάχαρα.

Ανεπιθύμητες  ιδιότητες:

Σε όλες τις έγκυρες παρουσιάσεις και επιστημονικές μελέτες που βρήκα στο διαδίκτυο δεν υπάρχει αναφορά για ανεπιθύμητες ιδιότητες και αλλεργίες από την χρήση του Λάμιου. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι ακίνδυνο, αφενός γιατί υπάρχει πλειάδα και άλλων έγκυρων αναφορών που δεν  μελέτησα και αφετέρου ο κάθε οργανισμός είναι μοναδικός και έχει τις δικές του ισορροπίες και ιδιαιτερότητες. Η χρήση του βοτάνου για θεραπευτικούς σκοπούς είναι προσωπική ευθύνη του καθενός και πρέπει να παίρνεται με την σύμφωνη γνώμη ενός ειδικού γιατρού.

Στον Βοτανόκηπο αυτή την εποχή συλλέγουμε Λάμιο από το αυτοφυές που υπάρχει στο χωράφι μας, όπου καλλιεργούμε με φυσικές μεθόδους άλλα βότανα. Από μέσα Απριλίου θα είναι αποξηραμένο και διαθέσιμο για όποιον/ια ενδιαφέρεται.

Πηγές:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3847403/

https://practicalplants.org/wiki/Lamium_purpureum

https://elmaskincare.com/

www.usda.gov/

www.wikipedia.gr