Απόσταξη Αρτεμισίας (Αψιθιάς)

Στον Βοτανόκηπο καλλιεργούμε Αρτεμισία (Αψιθιά) - Artemisia absinthium, εδώ και 10 χρόνια. Ένα μέρος της φετινής συγκομιδής το αποστάξαμε για παραγωγή Αιθέριου Ελαίου και Ανθόνερου. Η απόδοση κρίνεται ικανοποιητική και κυμάνθηκε στο 0,65% επί αποξηραμένης δρόγης. Η όλη διαδικασία διαφέρει από μια τυπική απόσταξη και ευχαριστούμε θερμά το αποστακτήριο Natural Drops - Αποστακτήριο Αιθέριων Ελαίων για την άψογη συνεργασία. Η Αρτεμισία είναι ένα βότανο που χρησιμοποείται για θεραπευτικούς σκοπούς και ως αποτελεσματικό αντιϊκό, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα σε όλο τον πλανήτη. Πολλές επιστημονικές έρευνες και μελέτες αποδεικνύουν σήμερα τις παραδοσιακές χρήσεις του βοτάνου. Από την αρτεμισίνη φτιάχτηκε το πρώτο φάρμακο κατά της ελονοσίας στην Κίνα. Πολλές αναφορές κυκλοφορούν στο διαδίκτυο τα τελευταία χρόνια και για την υψηλή αντικαρκινική της δράση ( ; ), ενώ γίνονται συνεχώς έρευνες για την θεραπεία από κορονοϊό με αρτεμισία. Σύμφωνα με την Κοινοτική φυτική μονογραφία του ευρωπαϊκού οργανισμού φαρμάκων (ema): παραδοσιακά χρησιμοποιείται σε προσωρινή απώλεια της όρεξης. σε ήπιες γαστρεντερικές διαταραχές, σε δυσπεψία. Από την Αρτεμισία γίνεται και το απαγορευμένο, ως μερικά χρόνια πριν, ποτό Αψέντι. Μια από τις δραστικές ουσίες της Αψιθιάς είναι επικίνδυνη σε μεγάλες δόσεις και λέγεται θουγιόνη (Thujone). Σε κάθε περίπτωση συμβουλευτείτε τον γιατρό σας, η χρήση του βοτάνου είναι αποκλειστική ευθύνη του καθενός μας. Στο Βοτανόκηπο χρησιμοποιούμε το ανθόνερο της Αψιθιάς για φυτοπροστασία από έντομα, σκουλήκια, αφίδες με μεγάλη επιτυχία σε κάποια, όπως το πράσινο σκουλήκι του μπρόκολου. περισσότερα στο σχετικό ποστ: https://botanokipos.blogspot.com/2011/07/blog-post.html  

πηγές

http://195.134.76.37/chemicals/chem_artemisinin.htm
www.praf.org
https://el.wikipedia.org
www.ema.eu

Κράταιγος, το Βότανο της καρδιάς μας

 

Το γένος Κράταιγος (Crataegus) ανήκει στην τάξη των ροδωδών (Rosales), στην Οικογένεια  Ροδοειδή (Rosaceae) και περιλαμβάνει περίπου 200 είδη. Είναι θάμνος ή και μικρό δέντρο, με το ύψος του να φτάνει μέχρι τα 5 μέτρα (σπανίως τα ξεπερνάει) και ευδοκιμεί κυρίως στο εύκρατο βόρειο ημισφαίριο της γης. Κατά τόπους στην Ελλάδα του αποδίδουν και τα ονόματα μουμουτζελιά, μουρτζιά, μοσφιλιά, τρικουκιά, κουδουμηλιά, ξαγκαθιά. Είναι φυλλοβόλο, με σκληρά και μεγάλα αγκάθια (από 1 ως 3 εκατοστά),  ερμαφρόδιτο, έχει μικρά φύλλα, λευκά άνθη και κόκκινους καρπούς. Ανθίζει από αρχές Απριλίου μέχρι και Ιούνιο όταν βρίσκεται σε μεγαλύτερο υψόμετρο. Τα άνθη του μοσχοβολάνε, είναι λευκά μικρά, κατά κορύμβους με στρογγυλωπά πέταλα (5 συνήθως) και με πολλούς στήμονες. Ο καρπός είναι σφαιροειδής, μοιάζει με πολύ μικρό μήλο, έχει κόκκινο χρώμα,  ενώ εσωτερικά η σάρκα του (σαν πολτός) είναι κιτρινωπή και περιέχει 2 ως 5 σπέρματα. Ο καρπός ωριμάζει από αρχές του φθινοπώρου και συλλέγεται μέχρι τον Δεκέμβριο σε ορεινές περιοχές. Αναπτύσσεται σε υψόμετρο από 0-1600 μέτρα, είναι  ανθεκτικός στην ξηρασία, δεν έχει πολλές εδαφικές απαιτήσεις, τα περισσότερα είδη του προτιμούν πολύ ηλιακό φως, ενώ κάποια άλλα ευδοκιμούν καλύτερα σε μερικώς σκιερά μέρη. Θα τον συναντήσουμε συνήθως σε φράκτες, δάση και πετρώδεις ακαλλιέργητες εκτάσεις. Στην Ελλάδα φύονται κυρίως τα είδη: Κράταιγος ο ανατολικός (Crataegus orientalis) κυρίως σε ορεινές περιοχές, Κράταιγος ο μονόγυνος (C. monogyna), Κράταιγος ο λείος (C. oxyacantha) συνήθως σε άγονες εκτάσεις, Κράταιγος ο πυκνόλοβος (C. pycnoloba), Κράταιγος ο ποντικός (C. pontica), Κράταιγος ο Αζαρόλος (C. azarolus), μέτριου μεγέθους, άριστο ως υποκείμενο για εμβολιασμό αχλαδιών και μουσμουλιών.

Ιστορικά στοιχεία

Ο Διοσκουρίδης αναφέρει τον κράταιγο σαν θεραπευτικό βότανο για πολλές ασθένειες. Οι Ρωμαίοι έβαζαν φύλλα του στις κούνιες των μωρών, ώστε να απομακρύνονται τα κακά πνεύματα. Οι βοτανολόγοι του μεσαίωνα, τον αναφέρουν σαν διουρητικό, κατάλληλο για τις πέτρες των νεφρών και της ουροδόχου κύστης, ενώ ήταν γνωστό ως σύμβολο της ελπίδας αφού δινόταν για πολλές ασθένειες.

Συστατικά – Δραστικές ουσίες

Τα φύλλα, τα άνθη και οι καρποί περιέχουν βιοφλαβονοειδή. Υπεροσίδη, κερσετίνη, βιτεξίνη, βιτεξινραμνοσίδη (φλαβονοειδή), φαινολικά οξέα (χλωρογενικό, καφεΐκό οξύ), τριτερπενικά παράγωγα (κραταιγολικό, ουρσολικό, ελαϊκό οξύ),  λευκο-ανθοκυανιδίνες, σαπωνίνες, τανίννες, κυανούχους γλυκοζίτες, αμίνες, πολυφαινόλες, κουμαρίνες.

Φτιάξε μόνο σου φυσικό απολυμαντικό !

Φυσικό απολυμαντικό για τα χέρια και όχι μόνο! Φτιάξτε μόνοι σας απολυμαντικό χρησιμοποιώντας φυτικά ανθόνερα και αλκοόλη. Εμείς χρησιμοποιούμε ανθόνερα Δεντρολίβανου, Φασκόμηλου και Λεβάντας, όλα παραγωγής μας με Φυσική καλλιέργεια. Το ανθόνερο Δεντρολίβανου είναι αντιβακτηριδιακό και ελαφρώς απολυμαντικό. Χρησιμοποιείται και ως φυσικό συντηρητικό στην βιομηχανία τροφίμων και καλλυντικών. Δείτε αναλυτικότερα σε παλιότερο άρθρο μας από εδώ: https://botanokipos.blogspot.com/2012/08/blog-post_14.html Το ανθόνερο φασκόμηλου  είναι επίσης αντισηπτικό, αντιβακτηριδιακό και έχει αντιοξειδωτική,  αντιβιοτική και αντιρυτιδική δράση, δείτε αναλυτικά: https://botanokipos.blogspot.com/2012/10/blog-post.html  Tο πιο γνωστό ανθόνερο, της Λεβάντας, καταπραΰνει το ερεθισμένο δέρμα, έχει ήπια αντισηπτική δράση, μοσχοβολάει

 
και δίνει μια αίσθηση φρεσκάδας! Στην μίξη μας προσθέτουμε και λίγο φυτική γλυκερίνη (ή αλόη) για περισσότερη ενυδάτωση! Η Γλυκερίνη (και η αλόη) αντιμετωπίζει τα προβλήματα ξηρότητας και ξεφλουδίσματος του δέρματος που μπορεί να προκαλέσει η χρήση απολυμαντικού με μεγάλη ποσότητα αιθυλικής αλκοόλης. Μπορείτε να ενισχύσετε την απολυμαντική και αντισηπτική δράση χρησιμοποιώντας επιπλέον αιθέρια έλαια και ένα ποσοστό καθαρής αιθυλικής αλκοόλης 95⁰ (διαλύοντας σε αυτή τα αιθέρια). Αν θέλουμε 100% απολυμαντική δράση το τελικό μείγμα πρέπει να χει τουλάχιστον 62 βαθμούς αιθυλική αλκοόλη. Μια ήπια εναλλακτική είναι και η προσθήκη μηλόξυδου. Προφανώς το όλο μείγμα είναι μόνο για εξωτερική χρήση και πρέπει να αποφεύγετε από άτομα με αλλεργία στα παραπάνω βότανα.  Εμείς το φτιάχνουμε!

           

Ροδόνερο

Στον Βοτανόκηπο παράγουμε ροδόνερο από τριανταφυλλιές του κήπου μας και από άγριες τριανταφυλλιές που καλλιεργούμε στο χωράφι μας (Rosa Canina). Οι τριανταφυλλιές στο κήπο μας είναι η εκατόφυλλη με κόκκινο-βυσσινί τριαντάφυλλα μοναδικού αρώματος, η παραδοσιακή  ανθεκτική ποικιλία με τα άσπρα τριαντάφυλλα και μερικές από την γνωστή ποικιλία Rosa Damascena Mill.  Οι δύο πρώτες ποικιλίες είναι στον κήπο μας εδώ και 45 χρόνια, υγιέστατες και ακμαίες.

  Η οικογένεια των τριαντάφυλλων Rosaceae είναι από τις πιο παλιές του φυτικού βασιλείου. Μάλιστα αναφέρεται ότι στην Αμερική έχουν βρεθεί απολιθώματα τριαντάφυλλου ηλικίας 30.000.000 ετών. Οι τριανταφυλλιές καλλιεργούνται στην Κίνα και την Περσία εδώ και πέντε χιλιάδες χρόνια και στην Ελλάδα από την εποχή του Χαλκού. Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι ο Βασιλιάς Μίδας βασιλιάς της Λυδίας τον 6ο αιώνα όταν διώχθηκε από τον στρατό των Περσών μετέφερε τις τριανταφυλλιές του στη Μακεδονία, όπου ήταν εξόριστος. Σε πολλούς πολιτισμούς της αρχαιότητας το θεωρούσαν ιερό φυτό. Κατείχε σημαντική θέση στην αραβική ιατρική. Ο Πλίνιος και ο Διοσκουρίδης αναφέρουν πολλά είδη τριανταφυλλιάς στα έργα τους. Ο Avicenna (άραβας γιατρός) θεωρείται ότι είναι αυτός που ανακάλυψε την μέθοδο της παρασκευής ροδόνερου από ροδοπέταλα στις αρχές του 11ου αιώνα. Μέχρι το τέλος του 18ου αιώνα στην Ευρώπη όλα τα είδη ρόδων ήταν περίπου τριάντα. Το 1781 έρχεται στην  Ευρώπη το Rosa chinensis (Ρόδο της Κίνας) και λίγο αργότερα το Κόκκινο Ρόδο της Βεγγάλης. Οι διασταυρώσεις τους με τριανταφυλλιές της Ευρώπης οδήγησαν στο να κάνουν την εμφάνισή τους εκατοντάδες νέες ποικιλίες. Ένας κατάλογος του 1830 αναφέρει πάνω από 2500 χιλιάδες παραλλαγές. Σήμερα, με τις συστηματικές διασταυρώσεις και ιδιαίτερα τις υβριδοποιήσεις, οι παραλλαγές ξεπερνούν τις 4000.

Η τριανταφυλλιά η δαμασκηνή  (Rosa damascena Mill.) είναι ένα από το πιο σημαντικά είδη της οικογένειας Rosaceae. Είναι ιθαγενές φυτό της  Μέσης Ανατολής με κεντρική περιοχή ανάπτυξης της ποικιλομορφίας του την Δαμασκό. Η καλλιέργεια της είναι γνωστή στο Ιράν που θεωρείται επίσης περιοχή προέλευσης του συγκεκριμένου είδους. Τα άνθη έχουν χρώμα ροζ και είναι από τα πιο αρωματικά στον κόσμο. Κάθε φυτό αναπτύσσει πολλούς βλαστούς από το έδαφος, οι οποίοι διακλαδίζονται και δίνουν πολλά άνθη από το δεύτερο χρόνο και μετά. Στον τρίτο χρόνο μια ρίζα μπορεί να δώσει μέχρι και 500 άνθη στην περίοδο της ανθοφορίας (ανθίζει μια φορά, συνήθως Μάιο).

Η άγρια τριανταφυλλιά ευδοκιμεί στις εύκρατες περιοχές  και υπάρχουν πάνω από 100 είδη της. Τα αυτοφυή είδη στη χώρα μας υπολογίζονται σε περίπου 20 (Rosa canina,  R. Ferruginea, R. Agrestis, R. Montana, R. Micrantha, R. Tomentella, R. Nitidula κλπ). Έχει άνθη ρόδινα - ροζ ή σχεδόν λευκά, με λίγα φύλλα και πολύ δυνατό άρωμα. Ανθίζει τον Μάιο ή το αργότερο Ιούνιο και χρησιμοποιούμενα μέρη είναι τα άνθη και οι καρποί. Η ανθοφορία της υπάρχει μόνο την συγκεκριμένη εποχή. Οι καρποί είναι ωοειδείς, λείοι με χρώμα πράσινο όταν είναι άγουροι, ενώ κοκκινίζουν στην ωρίμανση (από μέσα Αυγούστου ως Οκτώβριο).  Σε σχέση με πολλές καλλιεργημένες ποικιλίες, η αγριοτριανταφυλλιά είναι ανθεκτικότερη σε ασθένειες και προσβολές από έντομα Η αγριοτριανταφυλλιά είναι ένα πολυετές φυλλοβόλο φυτό και το ύψος της μπορεί να φτάσει έως 3 μέτρα. Συνήθως είναι υποκείμενο εμβολιασμού για την ήμερη τριανταφυλλιά.

Παραγωγή ροδόνερου

Περίοδος της συγκομιδής: τα τριαντάφυλλα συλλέγονται όταν αρχίσουν να ανοίγουν σε σημείο τέτοιο ώστε να φαίνονται οι κίτρινοι στήμονες. Είναι σημαντικό να μην κόβονται τα μπουμπούκια αλλά και τα παραωριμασμένα άνθη. Η συλλογή ξεκινάει το χάραμα και τελειώνει κατά της 10.00 πμ (όσο η δροσιά είναι ακόμα στα άνθη). Τις ζεστές ώρες οι αρωματικές του ουσίες είναι σε χαμηλό επίπεδο, αφού είναι πτητικές και «εξατμίζονται». Στον Βοτανόκηπο φροντίζουμε να υπάρχει υγρασία από το προηγούμενο βράδυ (συνήθως ποτίζουμε). Μόλις μαζέψουμε τα τριαντάφυλλα τα αποστάζουμε στην πατέντα του αποστακτήρα που έχουμε φτιάξει. (δείτε στα παρακάτω λινκ: https://botanokipos.blogspot.com/2011/12/blog-post.html , http://botanokipos.blogspot.com/2011/12/peri2.html , http://botanokipos.blogspot.com/2014/07/peri2.html ).

Πέρυσι που μαζέψαμε περισσότερα τριαντάφυλλα πήγαμε και σε επαγγελματικό αποστακτήριο. Το ροδόνερο που παράγουμε είναι υψηλής ποιότητας και καθαρότητας, αφού περιέχει «μέσα του» και το αιθέριο έλαιο. Όπως προαναφέραμε είναι μίξη από διαφορετικά είδη τριαντάφυλλων και το αποτέλεσμα είναι ένα εξαιρετικό, μοναδικό άρωμα με ιδιαίτερες θεραπευτικές και καλλυντικές ιδιότητες. Σημειώνουμε ότι σε πολλές μελέτες και έρευνες αναδεικνύεται η θεραπευτική δράση της Rosa Canina έναντι της Rosa Damascena  (πχ περιέχει υψηλότερη βιταμίνη C και Ε).

Ιδιότητες – Χρήσεις Ροδόνερου

• Είναι πλούσιο σε φλαβονοειδή, αντιοξειδωτικά, τανίνες και βιταμίνες Α, Β3, C, D, Ε, Κ.
• Το Ροδόνερο χρησιμοποιείται ως λοσιόν καθαρισμού, ντεμακιγιάζ για όλους τους τύπους δέρματος.  Αφαιρεί τα υπολείμματα του μακιγιάζ, τις βρωμιές και τους ρύπους, ενυδατώνει και μαλακώνει το δέρμα, σας δίνει φυσική λάμψη, δεν ερεθίζει το δέρμα και δεν ενοχλεί τα μάτια. Η υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη C του ροδόνερου βοηθάει στην επιβράδυνση των ελεύθερων ριζών, ενώ διατηρεί την ισορροπία του PΗ στο δέρμα. Αν εφαρμόζεται καθημερινά μειώνει τις ρυτίδες, ενισχύει τα κύτταρα του δέρματος και την αναγέννηση των ιστών, καταπολεμά την γήρανση της επιδερμίδας.
• Είναι ιδανικό για τα σπυράκια της ακμής.
• Το ροδόνερο έχει ανακουφιστικές και λευκαντικές ιδιότητες, που σημαίνει ότι μπορεί να βοηθήσει πολύ στη βελτίωση των μαύρων κύκλων και του πρηξίματος κάτω από τα μάτια. Τα καταπλάσματα ροδόνερου τονώνουν τα κουρασμένα μάτια, ανακουφίζουν αλλεργίες και μολύνσεις.
• Αποτελεί μια πρακτική λύση στα καψίματα από τον ήλιο αφού καταπολεμά τις επιβλαβείς επιδράσεις της ηλιακής ακτινοβολίας.
• Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία δερματικών ερεθισμών, για την ξηροδερμία, σε δερματικές φλεγμονές, καταπολεμά πανάδες – φακίδες - κοκκινίλες,  κατά της φαγούρας, σε τσιμπήματα από έντομα – κουνούπια, για την ανακούφιση από το έκζεμα.
• Βοηθάει στις μολύνσεις των ματιών ( σε ένα δίσκο ντεμακιγιάζ ρίχνετε ροδόνερο και απευθείας το τοποθετείτε επάνω στο μάτι). 
• Το ροδόνερο ανακουφίζει το ερεθισμένο από το ξύρισμα δέρμα (aftershave)
• Ενυδατώνει και καταπραϋνει το δέρμα του τριχωτού της κεφαλής. Οι θρεπτικές του ιδιότητες βοηθούν την αδύνατη - κουρασμένη τρίχα, την ενυδατώνουν και της δίνουν μια απαράμιλλη λάμψη. Μετά το λούσιμο ψεκάζουμε με ροδόνερο και το αφήνουμε να απορροφηθεί..
• Το ροδόνερο είναι επίσης ένα ήπιο ηρεμιστικό και αντικαταθλιπτικό. Ενισχύει τη διάθεση, ανακουφίζει από την νευρική ένταση, το άγχος και το στρες, συμβάλλει στην ψυχική ηρεμία και ευεξία.
• βοηθά αποτελεσματικά στους πονοκεφάλους και τις ζαλάδες.
• Σημαντική είναι η ρυθμιστική του δράση στο ορμονικό σύστημα και την έμμηνο ρύση.
• Καταπραΰνει τα πεπτικά προβλήματα (λαμβάνεται πριν και μετά τα γεύματα).  Δρα κατά της δυσκοιλιότητας, είναι στυπτικό. 
• Ανακουφίζει από τον πονόλαιμο και την φαρυγγίτιδα (κάνετε γαργάρα ή μπορείτε να το προσθέσετε μέσα στο τσάϊ), είναι αντιμικροβιακό και αντιβακτηριδιακό. 
• Τονωτικό των νεφρών και καθαρτικό του ουροποιητικού.
• Χρησιμοποιείται στην ζαχαροπλαστική, σε λικέρ και σε ροφήματα.
• Στην Ινδία, την Τουρκία, την Μέση Ανατολή, αλλά τελευταία και σε άλλες χώρες, το προσθέτουν και στην μαγειρική.
• χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία, στη βιομηχανία τροφίμων και ποτών, στη βιομηχανία καλλυντικών και ως συστατικό φαρμακευτικών προϊόντων.

Οι παραπάνω αναφορές σε χρήσεις και θεραπευτικές ιδιότητες του ροδόνερου προέρχονται από επίσημες πηγές. Παρόλα αυτά δεν αποτελούν προτροπή για θεραπευτική χρήση, αλλά έχουν ενημερωτικό χαρακτήρα. Ένας εξειδικευμένος γιατρός είναι ο απαραίτητος σύμβουλος σας για οποιαδήποτε χρήση του.

Πηγές:   

http://www.aromamedical.com/

https://elmaskincare.com/herbs/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5485961/

https://www.sciencedirect.com/topics/pharmacology-toxicology-and-pharmaceutical-science/rosa-canina

https://www.scribd.com/

https://www.agriculturejournals.cz/web/cjfs.htm?type=article&id=5_2009-CJFS

8η Γιορτή Οικολογικής Γεωργίας & Χειροτεχνίας, 20 με 22/09/2019

Η 8η Γιορτή Οικολογικής Γεωργίας και Χειροτεχνίας  θα γίνει στο πάρκο της Ν.Ελβετίας (Χαριλάου) στις 20, 21 και 22 Σεπτεμβρίου 2019 στη Θεσσαλονίκη. Φέτος η γιορτή είναι αφιερωμένη στη διάσωση των παραδοσιακών σπόρων. Στη γιορτή συμμετέχουν τράπεζες σπόρων από όλη την Ελλάδα (Πελίτι, Αττική Σποροφυλακή, Αιγίλοπας, Πελίτι Κοζάνης, Πελίτι Θεσσαλονίκης, Πελίτι Καστοριάς, Σπορίτες Ροδόπης), όπου μαζί με πάνω από 100 παραγωγούς και μεταποιητές, χειροτέχνες, ΚοινΣΕπ, οικολογικές - περιβαλλοντικές ομάδες, θα δωρίσουν παραδοσιακούς σπόρους στους επισκέπτες της γιορτής. Στο σύνδεσμό που ακολουθεί θα δείτε το αναλυτικό πρόγραμμα της γιορτής: http://oikogiortithessalonikis.blogspot.com/2019/09/8.html

Ο Βοτανόκηπος θα είναι εκεί. Την Κυριακή 22/09/2019 και ώρα 12:00-13.00 θα συμμετέχει στο Σεμινάριο για την καλλιέργεια και τις θεραπευτικές ιδιότητες των αρωματικών φαρμακευτικών φυτών με τους: Αγκαθίδη Γιώργο, Κουσίδη Δημήτρη και Σχίζα Ανδρέα, βιοκαλλιεργητές. Επίσης σε όλη την διάρκεια της Οικογιορτής θα συμμετέχουμε με την παραγωγή μας στην έκθεση με τα βιολογικά προϊόντα. Σας περιμένουμε!

Που θα βρείτε τα προϊόντα μας!

Όλα μας τα προϊόντα στο ηλεκτρονικό μας κατάστημα: https://www.facebook.com/pg/botanokiposBio/shop/ Επίσης θα μας βρείτε στο χωριό που καλλιεργούμε, Μεσιά Κιλκίς και μετά από συνεννόηση μπορείτε να μας επισκεφτείτε. τηλ 6974286503, 6977281060

Θεσσαλονίκη:

1.        Όλα μας τα προϊόντα: Συνεργατικό Παντοπωλείο «Άλλος Τρόπος» Χαλκιδικής 77 περιοχή Συνδίκα, τηλ                2310866410,  https://www.facebook.com/AllosTropos.Thessaloniki/    https://www.allostropos.gr/

2.        Όλα μας τα προϊόντα: Συνεργατικό Καφεμεζεδοπωλείο «Το ΠΕΡΙΒΟΛΟΙ μας», Αλκμήνης 13-15 Χαριλάου, τηλ

231 030 6719,  https://www.facebook.com/toperivoloimas/

3.        Όλα μας τα προϊόντα: Παντοπωλείο «Το Κατώγι με Βιολογικά» στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, Μητροπόλεως 81

4.        Έλαια και ανθόνερα για τα μαλλιά: Ανδρικό κομμωτήριο «ΓΙΑΝΝΗΣ», αγίων Αναργύρων 1 Κάστρα, τηλ

6970463200  https://www.facebook.com/kommotirio.giannis/

5.        Βότανα της κουζίνας: Κρεοπωλείο «Ο Ιάκωβος», Κλαυθμώνος 48, Αγ. Ανάργυροι –Κάστρα, τηλ 2310205666

6.        Βότανα - Καλλυντικά: Κατάστημα Βιολογικών, Παραδοσιακών και Φυσικών προϊόντων  «Επί της Γης», Εθ. Αντιστάσεως 54 Κουφάλια Θεσ/νικης, τηλ 2391 910501,     https://epitisgis.gr/     https://www.facebook.com/epitisgiskoufalia/

7.        Καλλυντικά Έλαια, Ανθόνερα, Αιθέρια έλαια: Soma Botanicals, τηλ 697 352 5751,

         http://www.somanbotanicals.com   https://www.facebook.com/SomanBotanicals/  

8.        Όλα μας τα προϊόντα: Παντοπωλείο με Φυσικά & Βιολογικά προϊόντα «Άλλος Τρόπος 2», Κωνσταντινουπόλεως

         83-85 περιοχή Μπότσαρη τηλ 6972255242

9.        Βότανα: Εξειδικευμένο Παντοπωλείο «Μανιταρόκοσμος», Γρ.Λαμπράκη 92 Ανω Τούμπα, τηλ 231 091 2712

10.     Βότανα της κουζίνας: Κρεαταγορά Φίλιππος-Κρεοπωλείο,  17ης Νοεμβρίου 28 Κωνσταντινοπολίτικα

Τηλ 2310909955

Καβάλα:

11.     Ανθόνερα: Παντοπωλείο «ΟΠΩΣ ΠΑΛΙΑ», Ελ Βενιζέλου 45, τηλ 2513008116

12.     Έλαια: Κατάστημα «Πολύκαρπος», Ελ. Βενιζέλου  30, τηλ   2514003646, 

https://www.facebook.com/pg/Κατάστημα-Πολύκαρπος-444023676137265/

Χαλκιδική:

13.     Βότανα-Αιθέρια έλαια: Ειδή υγιεινής διατροφής, Σταμπουλή Τρ –Κασσανδρεία Χαλκιδικής

14.     Βότανα στο Φαρμακείο Κ. Ζαχαροπούλου στα Νέα Σίλατα Χαλκιδικής
15.     Βότανα της κουζίνας Κρεοπωλείο Δ. Καλαμπάκας, Σίβηρη Χαλκιδικής

Άνδρος

16.     Βότανα: Organic Food & Wine Store, «Ανδριακόν», Γάβριο τηλ 2282 071341,

         https://www.facebook.com/AndrosOrganics/

Γερμανία - Βερολίνο

17.     Βότανα, αιθέρια έλαια: Tea Saloon and speciality shop for organic Greek Herbs, «TEE.SALON.IKI», Böckhstraße

         50, Kreuzberg, Berlin, Germany τηλ +49 30 54869969, https://www.facebook.com/TEE.SALON.IKI/ 

         http://teesaloniki.de/

Διαδίκτυο

          18.   Βότανα, αιθέρια έλαια, ανθόνερα, βοτανόλαδα: https://wikifarmer.com/market/greece/el/botanokipos/
           19. Βότανα στο έξυπνο καλάθι του Skroutz στην κατηγορία "Τσάι και Βότανα":  https://www.skroutz.gr/c/3000/tsai-votana/m/48990/Votanokipos.html?from=catspan&o=%CE%B2%CE%BF%CF%84%CE%B1%CE%BD%CE%BF%CE%BA%CE%B7%CF%80%CE%BF%CF%82 και στην κατηγορία "Αλάτι και Μπαχαρικά": https://www.skroutz.gr/c/2988/alati-mpacharika/m/48990/Votanokipos.html?from=catspan&o=%CE%B2%CE%BF%CF%84%CE%B1%CE%BD%CE%BF%CE%BA%CE%B7%CF%80%CE%BF%CF%82