Μελισσόχορτο (Melissa officinalis)

Το Μελισσόχορτο είναι πολυετής πόα(10-12 χρόνια), ιθαγενές της νότιας Ευρώπης και της περιοχής της Μεσογείου, αλλά σήμερα καλλιεργείται σε όλο το κόσμο. Το όνομα του προέρχεται από την ελληνική λέξη ΜΕΛΙΣΣΑ και ονομάστηκε έτσι επειδή το νέκταρ από τα άνθη του προσελκύει τις μέλισσες. Είναι από τα καλύτερα μελισσοτροφικά φυτά, όπως και το θυμάρι.  Άλλες του ονομασίες, μελισσοβότανο, βάλσαμο λεμονιού, κιτροβάλσαμο. Ανήκει στην οικογένεια Lamiaceae (Χειλανθή) και στην τάξη Lamiales(Λαμιώδη). Το ύψος του κυμαίνεται από 0,5 έως και 1,2 m. Ο βλαστός είναι τετραγωνικός με πολλά κλαδιά, τα φύλλα του είναι ωοειδή, έμμισχα, πριονωτά και έχουν μια ήπια μυρωδιά λεμονιού. Ανθίζει από τα μέσα Ιουνίου και τα άνθη του είναι  μικρά και συνήθως λευκά ή ελαφρώς ροδίζοντα.  Ρίχνει τα φύλλα του τον χειμώνα, αλλά αντέχει στην παγωνιά(μέχρι -10ο C). Θα το βρούμε και αυτοφυές σε όλη σχεδόν την Ελλάδα(όχι στα ψηλά βουνά), σε περιοχές όμως υγρές ή κοντά σε τρεχούμενο νερό.

Καλλιέργεια:
Καλλιεργείται σε ημιορεινές και πεδινές περιοχές και απαιτεί  pH εδάφους μεταξύ 5 και 8. Το χωράφι δεν πρέπει να είναι φτωχό σε θρεπτικά συστατικά και πρέπει να είναι ποτιστικό. Όταν αρχίσουν οι ζέστες θέλει κάθε 10 μέρες πότισμα. Ο σπόρος του είναι μικρός και έχει μεγάλη βλαστικότητα. Φυτεύεται αρχές Άνοιξης σε σπορείο, σχεδόν επιφανειακά. Μετά από 6-8 βδομάδες γίνεται μεταφύτευση στο χωράφι. Επίσης πολλαπλασιάζεται εύκολα και με μοσχεύματα, που κόβουμε από νεαρά μητρικά φυτά στα μέσα της Άνοιξης. Μπορεί να πολλαπλασιαστεί και από παραφυάδες των μητρικών φυτών ακόμη πιο εύκολα.  Όπου καλλιεργείται το μελισσόχορτο θα βρείτε δίπλα του την Άνοιξη, αρκετά νεαρά φυτά που φύτρωσαν από τους πεσμένους σπόρους της προηγούμενης περιόδου. Η μεταφύτευση αυτών είναι ακόμη πιο εύκολος και ανέξοδος τρόπος πολλαπλασιασμού. Οι αποστάσεις φύτευσης είναι από 0,80 ως 1μ μεταξύ των γραμμών και 40 cm μεταξύ των φυτών της ίδιας σειράς. Χρειάζονται περίπου 4000 φυτά ανά στρέμμα. Η συλλογή γίνεται από τον πρώτο χρόνο. Μαζική συλλογή γίνεται με χορτοκοπτικό την εποχή πριν την πλήρη άνθηση(τέλος Ιούνη). Εφόσον ποτίζεται κανονικά προλαβαίνουμε και δεύτερη συλλογή τον Σεπτέμβριο. Δεν υπάρχουν καταστροφικές ασθένειες στην καλλιέργειά του. Μπορεί να προσβληθεί από αφίδες, τετράνυχο, ωίδιο και σηψιριζίες(για αυτό προτιμούνται καλά στραγγιζόμενα εδάφη). Τα τελευταία χρόνια η ζήτηση σε αιθέριο έλαιο αυξάνεται συνεχώς και επομένως οι υποψήφιοι βοτανοκαλλιεργητές ας το χουν στα σχέδια τους. Αξίζει!
Ιδιότητες-Χρήσεις:
Το μελισσόχορτο είναι φαρμακευτικό φυτό. Ένα από τα κλασικά βότανα στην παραδοσιακή και βοτανική ιατρική όλων των εποχών. Στην Αγγλία ακόμη και σήμερα θεωρείται από πολλούς το ελιξίριο της ζωής. Έχει αντισπασμωδική, αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδική δράση. Τρίβοντας τα φρέσκα φύλλα στο δέρμα μας προστατευόμαστε από τα τσιμπήματα των κουνουπιών(εξαιτίας της περιεκτικότητάς του σε σιτρονέλλα). Έχει αποδειχτεί σε πολλές σύγχρονες έρευνες η ηρεμιστική του δράση. Μαζί με την βαλεριάνα θεωρούνται τα καλύτερα βότανα για την αντιμετώπιση της αϋπνίας και του έντονου στρες. Προτείνεται για την ήπια κατάθλιψη, την ενίσχυση της πνευματικής διαύγειας και την νόσο του Αλτσχάιμερ.  Δρα ως τονωτικό του κυκλοφορικού συστήματος και της καρδιάς. Ρίχνει την υψηλή αρτηριακή πίεση. Χρησιμοποιείται για τις πεπτικές διαταραχές, την δυσπεψία, τους κολικούς, την ναυτία και την ανορεξία.  Είναι επουλωτικό για τις πληγές και κατάλληλο για δερματοπάθειες, σπυράκια, έκζεμα, μώλωπες, αλλεργία, έρπη, δαγκώματα και τσιμπήματα εντόμων.  Ανακουφίζει από σπασμούς και τους πόνους της περιόδου. Είναι ηρεμιστικό του αναπνευστικού και χρησιμοποιείται για το άσθμα, την χρόνια βρογχίτιδα, το κρυολόγημα, τον πυρετό, την καταρροή, τις ημικρανίες και την ιγμορίτιδα. Έχει αποδειχθεί ότι  το μελισσόχορτο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την θεραπεία του σύνδρομου Γρέιβις και τον υπερθυρεοειδισμού.  Βέβαια πρέπει να αποφεύγεται η λήψη του ταυτόχρονα με την φαρμακευτική αγωγή. Πίνεται ως έκχυμα, ρίχνοντας 2 κουταλιές ξηρού βοτάνου σε νερό που έχει βράσει. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως ανθόνερο, βάμμα ή και βοτανόλαδο. Για ταλαιπωρημένες και ξηρές επιδερμίδες φτιάχνονται αλοιφές και κρέμες με βάση το μελισσόχορτο. (επιπλέον τεκμηριωμένα στοιχεία μπορείτε να βρείτε και εδώ: http://longwoodherbal.org/lemonbalm/lemonbalm.pdf , http://en.wikipedia.org/wiki/Melissa_officinalis )
Το Μελισσόχορτο περιέχει πολλά συστατικά, όπως αιθέριο έλαιο, φαινόλες, τανίνες, φλαβονοειδή, μονοτερπένια, σεσκιτερπένια,  τριτερπενικά οξέα κλπ. Τα κύρια συστατικά του αιθέριου ελαίου είναι γερανιάλη, λιναλοόλη, νεράλη, κιτρονελλάλη, σιτρονέλλα, ροζμαρινικό οξύ κλπ και βρίσκεται κυρίως στα φύλλα του. Η απόδοση σε αιθέριο έλαιο είναι μικρή από 0.02 ως 0.2% σε ξηρή δρόγη και για αυτό η τιμή του είναι ακριβή (στην χοντρική περίπου 500 ευρώ το κιλό).
Εκτός από τις θεραπευτικές του ιδιότητες έχει και άλλες χρήσεις. Χρησιμοποιείται στην  αρωματοποιία για να αποδώσει το άρωμα του λεμονιού, στην ζαχαροπλαστική και στην μαγειρική. Για όλες τις παραπάνω χρήσεις και ιδιότητες το μελισσόχορτο δεν πρέπει να λείπει από κανένα σπίτι!
πηγές:
 https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B5%CE%BB%CE%B9%CF%83%CF%83%CF%8C%CF%87%CE%BF%CF%81%CF%84%CE%BF
http://plants.usda.gov
www.botanical.com