Άγριο σπαράγγι (Asparagus Acutofolius)

Γνωστό και ως Φρύγανο ή Βλαστάρι. Ανήκει στο βασίλειο Plantae, στην οικογένεια Λειριοειδή (Liliaceae), στο γένος  Asparagus.  Το άγριο σπαράγγι ήταν γνωστό στην αρχαία Αίγυπτο και στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου από το 1500 π.χ. Σήμερα έχει διαδοθεί και σε άλλες περιοχές της γης που δεν ξεπερνούν τα 1300 μέτρα σε υψόμετρο. Είναι πολυετές μονοκότυλο αναρριχητικό ή χαμηλό θαμνώδες φυτό με πάρα πολλά αγκάθια πράσινου χρώματος που μπορεί να φτάσει και τα δύο μέτρα. Είναι φυτό δίοικο, δηλαδή σε άλλα σπαράγγια εμφανίζονται τα θηλυκά άνθη και σε άλλα τα αρσενικά. Γονιμοποιείται από μέλισσες. Έχει πράσινο-κιτρινωπά άνθη και μικρούς καρπούς κόκκινου χρώματος σαν μούρα. Ανθίζει από Ιούλιο μέχρι και Σεπτέμβριο. Αναπτύσσει πλούσιο, σαρκώδες ριζικό σύστημα. Το υπέργειο τμήμα του ξεραίνεται σε χαμηλές θερμοκρασίες και ξαναβλασταίνει όταν ανέβει η θερμοκρασία (από τέλος Χειμώνα ως τέλος Άνοιξης) από τους λανθάνοντες οφθαλμούς που βρί­σκονται κάτω από το έδαφος.

Που ζει;   Προτιμά ασβεστολιθικά και στραγγιζόμενα εδάφη, όξινα και ουδέτερα. Μεγαλώνει σε δάση κωνοφόρων, ελαιώνες, σε μέρη με πουρνάρια, φράχτες. Μπορεί να αναπτυχθεί σε ημι-σκιά (δάση) αλλά και σε μέρη με φως, αντέχει στην ξηρασία. Στην Ελλάδα όσοι περπατάτε σε πευκοδάση θα έχετε σίγουρα γρατσουνιστεί από τα αγκάθια του.

Εδωδιμότητα - συλλογή: Το άγριο σπαράγγι είναι φαγώσιμο, πολύ νόστιμο και πικάντικο, με ελαφρώς πικρή γεύση. Τρώγονται τα νεαρά βλαστάρια που βγαίνουν από το έδαφος από τα μέσα Φλεβάρη μέχρι και αρχές Μαΐου.  Μαζεύουμε τις τρυφερές κορυφές. Κόβουμε σε 10 με 15 εκατοστά από την κορυφή. Ο οφθαλμός του νεαρού βλαστού παρουσιάζει χρωματισμό μεταξύ ροζ και ιώδους ή πορφυρού ή ακόμη και πράσινου. Προτιμότερο είναι τα άγρια σπαράγγια να καταναλώνονται την μέρα συλλογής τους, ώστε να μην υπάρχει απώλεια θρεπτικών συστατικών. Στο ψυγείο διατηρούνται το πολύ 4 ημέρες τυλιγμένα σε υγρή πετσέτα ή τρύπια σακούλα. Στην κατάψυξη διατηρούνται για αρκετούς μήνες, αφού ζεματιστούν πρώτα. Τρώγονται ωμά σε σαλάτα με λάδι και ξύδι, αλλά και βραστά (σε αλατόνερο) ή σοταριστά. Για να βράσουν σωστά, τα δένεται σε ματσάκια, με τις κορυφές τους να προεξέχουν από το νερό. Επίσης γίνονται μια πεντανόστιμη ομελέτα ή και μια εξαιρετική μακαρονάδα!

Συστατικά:

Τα νεαρά βλαστάρια περιέχουν καροτένιο, βιταμίνες Α, Β (φολικό οξύ , θειαμίνη (Β1), ριβοφλαβίνη (Β2), νιασίνη (Β3)), C, E, Κ, μέταλλα (ασβέστιο, σίδηρο, μαγνήσιο, φώσφορο, κάλιο), στεροειδή, γλυκοζίτες, ασπαραγγίνη, φλαβονοειδή κλπ. Η θερμιδική αξία του προϊόντος θεωρείται χαμηλή και είναι 26 θερμίδες ανά 100g σπαραγγιού. Όταν είναι φρεσκοκομμένο περιέχει 90-95% νερό.

Θεραπευτικές ιδιότητες:

Έχει διάφορες φαρμακευτικές, θεραπευτικές και διαιτητικές ιδιότητες. Λόγω της περιεκτικότητάς του σε ασπαραγγίνη έχει ισχυρές διουρητικές ιδιότητες. Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία των προβλημάτων της ουροδόχου κύστης, του προστάτη, των καθαρισμό των νεφρών, για ηπατική και νεφρική ανεπάρκεια. Ενδείκνυται για αναιμίες, έλλειψη μεταλλικών στοιχείων, αρθρίτιδα, ρευματισμούς, υδρωπικία, ποδά­γρα, χρόνιες βρογχίτιδες, φυματίωση. Έχει ισχυρές αντιφλεγμονώδες ιδιότητες. Οι αντιοξειδωτικές ουσίες που περιέχει εξουδετερώνουν αποτελεσματικά τις ελεύθερες ρίζες και έτσι έχει αντικαρκινική δράση. Επειδή περιέχει φολικό οξύ, έχει την ιδιότητα να ρυθμίζει τους παλμούς της καρδιάς. Χρησιμοποιείται κατά του διαβήτη,  για δηλητηριά­σεις και στον πονόδοντο. Οι υγιείς φυτικές ίνες και πρωτεΐνες του σπαραγγιού σταθεροποιούν την πέψη, εμποδίζουν την υπερκατανάλωση τροφής, διατηρούν χαμηλά τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και έτσι είναι ιδανικό για δίαιτα. Έχει αντιγηραντικές ιδιότητες και συμβάλλει σημαντικά στην πρόληψη της νοητικής εξασθένισης. Υπάρχουν αναφορές για την καταπολέμηση της αϋπνίας και των πονοκεφάλων. Ελάχιστες είναι οι αναφορές για αλλεργίες (με την μορφή εξανθημάτων).

Πηγές: 
http://www.actaplantarum.org
http://www.pfaf.org
http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0963996913002640

Λαϊκή Βοτανική Παράδοση